حنابندان و آداب و رسوم آن

رسم و رسوم حنابندان چیست؟
مراسم حنابندان از مراسم‌هایی است که پیش از شب عروسی برگزار می‌شود. این مراسم در برخی از شهرهای ایران و در میان بعضی از قومیت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به شکل خاص خودشان برگزار می‌شود. البته این روزها که برگزاری مراسم عروسی با دردسر زیادی همراه است، خیلی از افراد بسیاری از مراسم‌های پیش و پس از عروسی را حذف می‌کنند. اما حنابندان از آن مراسم‌هایی است که به دلیل خاص بودن هنوز طرف‌‌داران خود را دارد. حتی در برخی از حنابندان‌ها به دلیل خودمانی بودن بیشتر از شب عروسی به عروس و داماد و مهمانان خوش می‌گذرد. به طور عمومی، در این مراسم خانواده داماد در منزل حنا را تهیه و تزئین می‌کنند و با جشن و پایکوبی به خانه عروس می‌برند. حنابندان در خانه عروس بر پا می‌شود و هزینه پذیرایی از مهمانان با پدر عروس است. رسم و رسوم حنابندان در شهرهای ایران با توجه به تفاوت قوم‌های ایرانی با هم فرق‌هایی دارد که در ادامه به برگزاری این مراسم در شهر تبریز و اصفهان اشاره‌ می‌کنیم. باید بدانید که فقط در ایران نیست که این مراسم برگزار می‌شود و در کشور ترکیه نیز حنابندان می‌گیرند که به آن نیز اشاره‌ای خواهیم داشت.

مراسم حنابندان در تبریز و اصفهان
مراسم حنابندان در تبریز و در میان آذری‌ها از جذاب‌ترین مراسم‌ها است. در گذشته این مراسم شب قبل از عروسی برگزار می‌شد، اما از آنجا که عروس و داماد خسته می‌شدند امروزه 2 تا 3 شب قبل از عروسی حنابندان می‌گیرند. در این مراسم، روی دست‌های عروس و داماد و مهمانان حنا گذاشته می‌شود. حنا را خانواده داماد تزئین‌ می‌کنند و با کادوهای دیگری که برای عروس گرفته‌اند به خانه عروس می‌برند. آذری‌ها رسم دارند که پیش از شروع مراسم دوستان داماد او را به داخل حمام ببرند و به دست‌های او حنا بگذارند و بعد در مراسم شرکت کنند. مراسم حنابندان در اصفهان یک شب پیش از عروسی است، خانواده داماد حنای تزئین شده و کادوها و لباس‌های عروس را به صورت خنچه با زدن دف یا تنبک همراه با آشنایان داماد و عروس به خانه عروس می‌برند. در آنجا حنا را آماده می‌کنند و روی دست عروس و داماد می‌گذارند. بقیه میهمانان هم می‌توانند کمی از حنا بردارند و روی دست و پاهای خود بگذارند. تمام این مراسم با جشن و پایکوبی و پذیرایی از مهمانان همراه است.
مراسم حنابندان در ترکیه
باید بگوییم که مراسم عقد بین عروس و داماد در کشور ترکیه در دفترخانه و توسط قاضی و پس از آن مراسم نشان انجام می‌شود. این مراسم پیش از حنابندان است و در طی آن تمام فامیل به یک تالار دعوت می‌شوند و در آنجا شادی می‌کنند و از آنها پذیرایی می‌شود. پس از آن جهیزیه را نشان می‌دهند و فامیل هدایای خود را به عروس و داماد می‌دهند. در همان شب هم مراسم حنابندان برگزار می‌شود. جالب است بدانید که در این مراسم تئاتر اجرا می‌شود. اگر خانواده مسلمان باشند، بعد از تئاتر که طنز هم است، مولودی می‌خوانند و اگر مسلمان نباشند ارکستر می‌آورند و مشغول رقص و پایکوبی می‌شوند. در این مراسم ابتدا داماد حنا را بین خانم‌ها می‌گرداند و سپس به وسیله عروس به داماد حنا می‌دهند. عروس با گرفتن پول از ساقدوش‌های داماد به آنها هم حنا می‌دهد.

مراسم حنابندان در هرمزگان

بزرگترین واقعه شادی آور در استان هرمزگان مراسم و جشن های مربوط به عروسی است که بسیار جالب و دیدنی است . مراسم عروسی با شب حنابندان شروع می شود که در هرمزگان ۲ شب می باشد. خانواده عروس از قبل برای مراسم حنابندان لباس محلی به رنگ سبز یا قرمز ،حورنی(روسری) گلابتون دوزی، تشک زیر پا ، بالش و پشتی همه به رنگ سبز آماده می کنند. در روز اول حنابندان که به حنیر دوزی” یا حنای ی” معروف است فقط کف پای عروس را حنا می مالند و فقط خانواده عروس حضور دارند و از این رو که کسی از اقوام مطلع نیست به آن حنابندان ی یا مخفی گفته می شود. شب دوم را حنای فاش می گویند که دوستان عروس و خانواده های عروس و داماد و اقوام حضور دارند. عروس لباس محلی می پوشد و خانواده عروس در یک سینی بزرگ حنا ، گشته سوز ، اسپند، شکلات وحنا میگذارند. بشقاب حنا را با گل تزئین می کنند. عروس روی تشک می نشیند و ودست و پای عروس را به طرز جالبی با استفاده از حنا نقش و نگار می اندازند. در قدیم دست و پای عروس و داماد را بعد از حنا بستن داخل پارچه هایی می پیچیدند که به آن حنابند گفته می شد اما امروزه این کار متداول نیست. در این مراسم زن ها و دخترها اشعاری محلی را می خوانند و از مهمانان با حلوا و قهوه پذیرایی می شود . مراسم تا آخر شب ادامه دارد. آخر شب مادر عروس حنا را با بسته های شکلات بین میهمان ها پخش می کند و مراسم حنابندان به پایان می رسد